اعوذ بالله من الشیطان الرجیم، بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله رب العالمین بعدد ما أحاط به علمه، الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی
توصیه اسلام به وقف (۲)
متن خلاصه شده
موضوع: توصیه اسلام به وقف(۲) تاریخ پخش ۹۹/۱۰/۱۱
عناوین:
وقف نشانه لطف خدا
وقف و بالا رفتن ظرفیت انسان
وقف، برکت ماندگار
وقف، نیکیِ بیمنّت و بخل
وقف و پرهیز از تغییر
۱- وقف نشانه لطف خدا
اگر توفیق پیدا کردیم که مقداری از مال خود را در راه خدا وقف کرده و دیگران برای انجام کارهای نیک، از آن بهرهمند شوند، این هم نشانه لطف خدا است. کار خیر ما ماندگار شده است و بر این نعمت الهی باید حمد خدا را کرده و شکر گزار باشیم.
این جمله « الحمدلله رب العالمین» به تنها شکر بر نعمتهایی است که خدا به من داده است بلکه برای همه نعمتهای دیگران هم هست. چون گاهی اگر دیگران گرفتار شوند ما هم که در کنار آنها هستیم گرفتار میشویم.
خاطره؛
در حال مسافرت با هواپیما برای سلامتی همه مسافران و خلبان « آیت الکرسی » و دعا کردم. یکی گفت: این خلبان، کمونیست است، مسلمان نیست. شما برایش دعا میکنی؟!. گفتم: کمونیست باشد. اگر برای او مشکلی پیش آید، همه با هم سقوط میکنیم. فعلاً به قضا و قدر الهی زنده بودن من به زنده بودن او وصل است.
۲- وقف و بالا رفتن ظرفیت انسان
با مسئله وقف و استفاده دیگران از امکانات ما ظرفیّت وجودی ما هم بالا رفت و گسترده میشود. مثلاً: اگر مدرسهای ساختیم و یا کتابخانهای را تأسیس کردیم، به تعداد افرادی که در آن علم و دانش آموخته و برای جامعه مفید میشوند. ما هم گستره وجودی از خیر و برکت پیدا میکنیم. آری! گاهی یک برگ زرد، کشتی تعدادی مورچه شده که از غرق شدن نجات پیدا میکنند.
از آیات قرآن هم استفاده میشود که” بسیاری از برکات، در سایه گذشت است. وقف هم گذشت از مال، در راه خدا است.
حضرت ابراهیم(ع) هم در راه خدا از همسر و فرزند گذشت، تا به مقام خلیلاللهی رسید؛
« رَبَّنا إِنِّي أَسْكَنْتُ مِنْ ذُرِّيَّتِي بِوادٍ غَيْرِ ذِي زَرْعٍ عِنْدَ بَيْتِكَ الْمُحَرَّمِ…» ، (ابراهیم/۳۷) ، ( پروردگارا! من (يكى) از ذرّيّهام را در وادى (و درّهاى بىآب و) بىگياه، در كنار خانهى گرامى و با حرمت تو ساكن ساختم.).
بعد خداوند به او فرمود: «إِنِّي جاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِماماً» (بقره/۱۲۴) ، ( من تو را برای مردم، امام رهبر قرار دادم.).
حضرت یوسف (ع) هم برای رضای خدا از هوای نفس و خواهش نفس گذشت خداوند به او مقام عنایت فرمود؛
زمانی که زلیخا همسر عزیز مصر، در زمانی در کاخ کسی نبود، از او درخواست گناه کرد؛ «قالَتْ هَيْتَ لَكَ قالَ مَعاذَ اللَّه» (یوسف/۲۳) ، گفت: من از این درخواست گناهِ تو به خدا پناه میبرم. و از صحنه گناه، فرار کرد.
بعد از آن به خواست خدا، او به مقام رسیده و عزیز مصر شد.
آری! اگر خدا را یاد کردیم او هم ما را یاد کرده و کمک میفرماید؛ «اذکرونی اذکرکم» و اگر خدا و دینش را یاری گردیم ، خدا هم ما را یاری میفرماید؛ «إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ يَنْصُرْكُمْ» (محمد/۷) .
۳- وقف، برکت ماندگار
وقف از قطره به دریا و از خود به جمع و اجتماع و تاریخ وصل شدن است. در وقف جبران، ذخیره و رشد است. و مانع حسرت خوردنِ در قیامت است. افرادی که از ثروتشان خوب و در راه خدا استفاده نمیکنند در قیامت حسرت خواهند خورد. چون یکی از اسمهای قیامت هم «یوم الحسره» است. روزی که انسان، بر کارهای نیک نکرده در دنیا حسرت میخورد.
راهنمایی به کار خیر هم خود خیر و کار نیک است. در حدیث آمده: «الدَّالُّ عَلَي الْخَيْرِ كَفَاعِلِهِ» (من لا يحضره الفقيه، ج ۴، ص ۳۸۰) . یعنی؛ کسی که دیگری را به کار خیر راهنمایی میکند مثلِ این است که خود انجام داده است.
و در آیه دیگر میفرماید: « …إِنَّا لا نُضِيعُ أَجْرَ مَنْ أَحْسَنَ عَمَلًا » ، (کهف/۳۰) ، ( همانا ما پاداش كسى را كه عمل خوب انجام داده تباه نمىكنيم.). بلکه” «…. أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ ما كانُوا يَعْمَلُونَ» (نحل/۹۶) ، ( همانا مزدشان را بر پايه نيكوترين كارى كه مىكردند، پاداش خواهيم داد.).
۴- وقف، نیکیِ بیمنّت و بخل
وقف، خیر ماندگار، نیکی کردنِ به مردم در زمانهای طولانی و به دور از منّت است. مثلِ مسجدها و حسینیهها ووو، که شاید صدها سال افراد از آن استفاده میکنند. آری! منّت گذاشتن بر دیگران برای کار خیری که برای آنها انجام دادهایم، اَثَر و ثواب آن را از بین میبرد. و از طرفی هم این سنّت حسنه و نیکوی وقف انسان را از صفت و خصلت بد و زشت بخل، دور میدارد. خداوند در قرآن در باره افراد بخیل میفرماید: «اخلد الى الارض» ، » به زمین چسبیده است. و نمیتواند دل بکند. (اعراف/ ۱۷۶). و شاعر هم میگوید:
هر دم از عمر گرامى هست گنج بىبدل |
مىرود گنجى چنين هرلحظه بر باد آه آه |
|
و در آیه دیگر میفرماید: برای کسانی که بخل میورزند عذاب سختی است؛ «سَيُطَوَّقُونَ ما بَخِلُوا بِهِ يَوْمَ الْقِيامَةِ» (آل عمران/۱۸۰) ، (به زودى آنچه را كه بخل كردهاند در روز قيامت، (به صورت) طوقى بر گردنشان آويخته مىشود.).
و در آیه دیگر: «يَحْسَبُ أَنَّ مالَهُ أَخْلَدَه» (همزه/۳) ، (خيال مىكند كه اموالش او را جاودان ساخته است.).
و در باره انفاق و وسوسه شیطان میفرماید: «الشَّيْطانُ يَعِدُكُمُ الْفَقْرَ» (بقره/۲۶۸) ، (شيطان (به هنگام انفاق،) شما را از فقر وتهيدستى بيم مىدهد.).
و یا دوستان ناباب وسوسه میکنند؛ «الَّذِينَ يَبْخَلُونَ وَ يَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبُخْلِ …» ، (نساء/۳۷) ، (متكبّران خودبرتربين) كسانى هستند كه (هم خود) بخل مىورزند و (هم) مردم را به بخل فرمان مىدهند.).
البته! وقف هم باید زیر نظر یک اسلام شناس باشد. چون شاید در یک زمانی ضرورت داشته باشد چیزی را وقف کنیم که بیشتر مورد نیاز مردم است. مثلِ اینکه روزگاری برق نبود، مردم برای روشناییِ مساجد، حسینیهها و مساجد و حرم ائمه (ع) شمع نذر میکردند. الآن که برق هست، شمع روشن کردن، کار لغوی به نظر میرسد.
۵- وقف و پرهیز از تغییر
قرآن میفرماید: (فَمَنْ بَدَّلَهُ بَعْدَ ما سَمِعَهُ فَإِنَّما إِثْمُهُ عَلَى الَّذِينَ يُبَدِّلُونَهُ إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ» ، (بقره/۱۸۱). ( پس هركس كه آن (وصيّت را) بعد از شنيدن، تغيير دهد، گناهش تنها بر كسانى است كه آن را تغيير مىدهند، همانا خداوند شنوا و داناست.).
نكته: اين آيه هشدارى است به كسانى كه در صدد تغيير و يا تبديل وصيّت ديگران برمىآيند. اگر كسى بعد از شنيدن و باخبر شدن از موضوع وصيّت و موارد مصرف آن، دست به تغيير يا تبديل آن بزند، گناه اين تغيير و تبديل به گردن همان كسى است كه اين عمل ناشايست را مرتكب شده است، ولى وصيّت كننده به پاداش خود مىرسد. مثلًا اگر كسى وصيّت كند كه به صد فقير كمك شود، ولى به جاى صد فقير، اموال او را به ديگران دهند و آنان نيز خبر نداشته و مال را مصرف كنند، در اين صورت وصيّت كننده كه از دنيا رفته، به پاداش كمك به فقرا مىرسد و گيرندگان بىخبر هم گنهكار نيستند، در اين ميان، گناه تنها به عهدهى كسى است كه وصيّت را تغيير داده است و بايد بداند كه خداوند شنوا و آگاه است و كيفر اين خيانت را در دنيا و آخرت به او خواهد داد.
در حديث مىخوانيم: وصيّت را اگر چه به نفع يهودى يا نصرانى باشد، تغيير ندهيد.«تفسير نورالثقلين،ج ۱، ص ۱۵۹.»
پیامبر اسلام و ائمه اطهار (ع) موقوفاتی داشتند. امیرالمؤمنین(ع) کنار مدینه، چاههایی حَفر (کَنده) و آماده میکرد که: مثل گردن شتر آب از فوران داشت. و بعد هم وقف میکرد.
اما باید دید که الآن در وقف کردن، نیاز به چیست؟. ما امروز در مقابل تبلیغات وسیع و گسترده دشمنان، بر علیه دین اسلام و قرآن و پیامبر و اهلبیت (ع) نیاز فراوان به تبلیغ دین به صورت گسترده و وسیع داریم. پس تا میتوانیم باید در جهت ترویج قرآن و راه و روش و مکتب اسلام و اهلبیت (ع) هزینه کرده و خرج و وقف کنیم. در سفر تبلیغی به چین رفتم. آنها و در آن زمان، حدود سیصد نفر را تربیت کرده بودند که خیلی خوب به زبان ایرانی حرف میزدند. ما در ایران و حوزه علمیه چند نفر داریم که بتوتنند خوب به زبان چینی سخن گفته و اسلام را تبلیغ کنند.
البته! در انفاق و وقف باید اولویت را به بستگان و فامیل بدهیم. قرآن میفرماید:
« يَسْئَلُونَكَ ما ذا يُنْفِقُونَ قُلْ ما أَنْفَقْتُمْ مِنْ خَيْرٍ فَلِلْوالِدَيْنِ وَ الْأَقْرَبِينَ ….» ، ( بقره/۲۱۵) ، ( ای پیامبر!) از تو مىپرسند چه چيز انفاق كنند؟ بگو: هر مالى كه (مىخواهيد) انفاق كنيد، براى پدر و مادر و نزديكان) .
در حديث مىخوانيم: «لاصدقة و ذو رحم محتاج» « بحار، ج ۷۷، ص ۵۹» ، ( در صورت نيازمندى بستگان، نوبت صدقه به ديگران نمىرسد.). پس در انفاق، رعايت اهمّ و مهمّ، اطلاع كامل و موازين عاطفى مورد نظر است.
خدایا! غفلتهای ما را ببخش و بیامرز. «والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته»
سئوالات مسابقه:
۱- حضرت ابراهیم چگونه به مقام خلیلاللهی رسید؟
۱) گذشت همسر
۲) گذشت از فرزند
۳) گذشت از همسر و فرزند
۲- حضرت یوسف، در برابر درخواست زلیخا چه کرد؟
۱) فرار به سوی درهای بسته
۲) دعا و نیایش با خدا
۳)اطلاع به عزیز مصر
۳- بر اساس آیه ۷ سوه محمد صلیاللهعلیهوآله، راه دریافت نصرت الهی کدام است؟
۱) یاری محرومان
۲) یاری دین خدا
۳) انجام نماز و روزه
۴- در آیه ۱۸۰ سوره آلعمران، عذاب سخت چه کسانی مطرح شده است؟
۱) اهل بخل
۲) اهل کبر
۳) اهل فسق
۵- بر اساس قرآن، در انفاق، اولویت با چه کسانی است؟
۱) بستگان و نزدیکان
۲) غیر بستگان و نزدیکان
۳) دانشمندان و اهل علم