اعوذ بالله من الشیطان الرجیم، بسم الله الرحمن الرحیم

الحمدلله رب العالمین بعدد ما أحاط به علمه، الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی

 موضوع: توصیه اسلام  به وقف(۲)  تاریخ پخش ۹۹/۱۰/۱۱

عناوین:

وقف نشانه لطف خدا

وقف و بالا رفتن ظرفیت انسان

وقف، برکت ماندگار

وقف، نیکیِ بی‌منّت و بخل

 وقف و پرهیز از تغییر

 

 ۱- وقف نشانه لطف خدا

اگر توفیق پیدا کردیم که مقداری از مال خود را در راه خدا وقف کرده و دیگران برای انجام کارهای نیک، از آن بهره­مند شوند، این هم نشانه لطف خدا است. کار خیر ما ماندگار شده است و بر این نعمت الهی باید حمد خدا را کرده و شکر گزار باشیم.

این جمله « الحمدلله رب العالمین» به تنها شکر بر نعمت­هایی است که خدا به من داده است بلکه برای همه نعمت‌های دیگران هم هست. چون گاهی اگر دیگران گرفتار شوند ما هم که در کنار آن­ها هستیم گرفتار می­شویم.

خاطره؛

در حال مسافرت با هواپیما برای سلامتی همه مسافران و خلبان « آیت الکرسی » و دعا کردم. یکی گفت: این خلبان، کمونیست است، مسلمان نیست. شما برایش دعا می­کنی؟!. گفتم: کمونیست باشد. اگر برای او مشکلی پیش آید، همه با هم سقوط می­کنیم. فعلاً به قضا و قدر الهی زنده بودن من به زنده بودن او وصل است.

۲- وقف و بالا رفتن ظرفیت انسان

با مسئله وقف و استفاده دیگران از امکانات ما ظرفیّت وجودی ما هم بالا رفت و گسترده می­شود. مثلاً: اگر مدرسه­ای ساختیم و یا کتابخانه­ای را تأسیس کردیم، به تعداد افرادی که در آن علم و دانش آموخته و برای جامعه مفید می­شوند. ما هم گستره وجودی از خیر و برکت پیدا می­کنیم. آری! گاهی یک برگ زرد، کشتی تعدادی مورچه شده که از غرق شدن نجات پیدا می­کنند.

از آیات قرآن هم استفاده می­شود که” بسیاری از برکات، در سایه گذشت است. وقف هم گذشت از مال، در راه خدا است.

حضرت ابراهیم­(ع) هم در راه خدا از همسر و فرزند گذشت، تا به مقام خلیل­اللهی رسید؛

« رَبَّنا إِنِّي أَسْكَنْتُ مِنْ ذُرِّيَّتِي بِوادٍ غَيْرِ ذِي‏ زَرْعٍ‏ عِنْدَ بَيْتِكَ الْمُحَرَّمِ…» ، (ابراهیم/۳۷) ، ( پروردگارا! من (يكى) از ذرّيّه‏ام را در وادى (و درّه‏اى بى‏آب و) بى‏گياه، در كنار خانه‏ى گرامى و با حرمت تو ساكن ساختم‏.).

بعد خداوند به او فرمود: «إِنِّي جاعِلُكَ‏ لِلنَّاسِ‏ إِماماً» (بقره/۱۲۴) ، ( من تو را برای مردم، امام رهبر قرار دادم.).

حضرت یوسف (ع) هم برای رضای خدا از هوای نفس و خواهش نفس گذشت خداوند به او مقام عنایت فرمود؛

زمانی که زلیخا همسر عزیز مصر، در زمانی در کاخ کسی نبود، از او درخواست گناه کرد؛ «قالَتْ هَيْتَ‏ لَكَ‏ قالَ مَعاذَ اللَّه‏» (یوسف/۲۳) ، گفت: من از این درخواست گناهِ تو به خدا پناه می­برم. و از صحنه گناه، فرار کرد.

بعد از آن به خواست خدا، او به مقام رسیده و عزیز مصر شد.

آری! اگر خدا را یاد کردیم او هم ما را یاد کرده و کمک می­فرماید؛ «اذکرونی اذکرکم»  و اگر خدا و دینش را یاری گردیم ، خدا هم ما را یاری می­فرماید؛ «إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ يَنْصُرْكُمْ‏» (محمد/۷) .

 

۳- وقف، برکت ماندگار

وقف از قطره به دریا و از خود به جمع و اجتماع و تاریخ وصل شدن است. در وقف جبران، ذخیره و رشد است. و مانع حسرت خوردنِ در قیامت است. افرادی که از ثروتشان خوب و در راه خدا استفاده نمی‌کنند در قیامت حسرت ‌خواهند خورد. چون یکی از اسم‌های قیامت هم «یوم الحسره» است. روزی که انسان، بر کارهای نیک نکرده در دنیا حسرت‌ می­خورد.

راهنمایی به کار خیر هم خود خیر و کار نیک است. در حدیث آمده: «الدَّالُّ عَلَي الْخَيْرِ كَفَاعِلِهِ‏» (من لا يحضره الفقيه، ج ۴، ص ۳۸۰) . یعنی؛ کسی که دیگری را به کار خیر راهنمایی می­کند مثلِ این است که خود انجام داده است.

و در آیه دیگر می­فرماید: « …إِنَّا لا نُضِيعُ أَجْرَ مَنْ أَحْسَنَ عَمَلًا » ، (کهف/۳۰) ، ( همانا ما پاداش كسى را كه عمل خوب انجام داده تباه نمى‏كنيم.). بلکه” «…. أَجْرَهُمْ‏ بِأَحْسَنِ‏ ما كانُوا يَعْمَلُونَ» (نحل/۹۶) ، ( همانا مزدشان را بر پايه نيكوترين كارى كه مى‏كردند، پاداش خواهيم داد.).

 

۴- وقف، نیکیِ بی‌منّت و بخل

وقف، خیر ماندگار، نیکی کردنِ به مردم در زمان­های طولانی و به دور از منّت است. مثلِ مسجدها و حسینیه­ها ووو، که شاید صدها سال افراد از آن استفاده می­کنند. آری! منّت گذاشتن بر دیگران برای کار خیری که برای آن­ها انجام داده­ایم، اَثَر و ثواب آن را از بین می­برد. و از طرفی هم این سنّت حسنه و نیکوی وقف انسان را از صفت و خصلت بد و زشت بخل، دور می­دارد. خداوند در قرآن در باره افراد بخیل می­فرماید: «اخلد الى الارض» ، » به زمین چسبیده است. و نمی‌تواند دل بکند. (اعراف/ ۱۷۶). و شاعر هم می­گوید:

هر دم از عمر گرامى هست گنج بى‏بدل‏		مى‏رود گنجى چنين هرلحظه بر باد آه آه‏

و در آیه دیگر می­فرماید: برای کسانی که بخل می­ورزند عذاب سختی است؛ «سَيُطَوَّقُونَ ما بَخِلُوا بِهِ يَوْمَ الْقِيامَةِ» (آل عمران/۱۸۰) ، (به زودى آنچه را كه بخل كرده‏اند در روز قيامت، (به صورت) طوقى بر گردنشان آويخته مى‏شود.).

و در آیه دیگر: «يَحْسَبُ أَنَّ مالَهُ‏ أَخْلَدَه‏» (همزه/۳) ، (خيال مى‏كند كه اموالش او را جاودان ساخته است‏.).

و در باره انفاق و وسوسه شیطان می­فرماید: «الشَّيْطانُ يَعِدُكُمُ‏ الْفَقْرَ» (بقره/۲۶۸) ، (شيطان (به هنگام انفاق،) شما را از فقر وتهيدستى بيم مى‏دهد.).

و یا دوستان ناباب وسوسه می­کنند؛ «الَّذِينَ يَبْخَلُونَ وَ يَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبُخْلِ …» ، (نساء/۳۷) ، (متكبّران خودبرتربين) كسانى هستند كه (هم خود) بخل مى‏ورزند و (هم) مردم را به بخل فرمان مى‏دهند.).

البته! وقف هم باید زیر نظر یک اسلام شناس باشد. چون شاید در یک زمانی ضرورت داشته باشد چیزی را وقف کنیم که بیشتر مورد نیاز مردم است.  مثلِ اینکه روزگاری برق نبود، مردم برای روشناییِ مساجد، حسینیه­ها و مساجد و حرم ائمه (ع) شمع نذر می‌کردند. الآن که برق هست، شمع روشن کردن، کار لغوی به نظر می‌رسد.

 

۵- وقف و پرهیز از تغییر

قرآن می­فرماید: (فَمَنْ بَدَّلَهُ بَعْدَ ما سَمِعَهُ فَإِنَّما إِثْمُهُ عَلَى الَّذِينَ يُبَدِّلُونَهُ إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ‏» ، (بقره/۱۸۱). ( پس هركس كه آن (وصيّت را) بعد از شنيدن، تغيير دهد، گناهش تنها بر كسانى است كه آن را تغيير مى‏دهند، همانا خداوند شنوا و داناست.).

نكته‏: اين آيه هشدارى است به كسانى كه در صدد تغيير و يا تبديل وصيّت ديگران برمى‏آيند. اگر كسى بعد از شنيدن و باخبر شدن از موضوع وصيّت و موارد مصرف آن، دست به تغيير يا تبديل آن بزند، گناه اين تغيير و تبديل به گردن همان كسى است كه اين عمل ناشايست را مرتكب شده است، ولى وصيّت كننده به پاداش خود مى‏رسد. مثلًا اگر كسى وصيّت كند كه به صد فقير كمك شود، ولى به جاى صد فقير، اموال او را به ديگران دهند و آنان نيز خبر نداشته و مال را مصرف كنند، در اين صورت وصيّت كننده كه از دنيا رفته، به پاداش كمك به فقرا مى‏رسد و گيرندگان بى‏خبر هم گنهكار نيستند، در اين ميان، گناه تنها به عهده‏ى كسى است كه وصيّت را تغيير داده است و بايد بداند كه خداوند شنوا و آگاه است و كيفر اين خيانت را در دنيا و آخرت به او خواهد داد.

در حديث مى‏خوانيم: وصيّت را اگر چه به نفع يهودى يا نصرانى باشد، تغيير ندهيد.«تفسير نورالثقلين،ج ۱، ص ۱۵۹.»

پیامبر اسلام و ائمه اطهار (ع) موقوفاتی داشتند. امیرالمؤمنین(ع) کنار مدینه، چاه­هایی حَفر (کَنده) و آماده می­کرد که: مثل گردن شتر آب از فوران داشت. و بعد هم وقف می­کرد.

اما باید دید که الآن در وقف کردن، نیاز به چیست؟. ما امروز در مقابل تبلیغات وسیع و گسترده دشمنان، بر علیه دین اسلام و قرآن و پیامبر و اهلبیت (ع) نیاز فراوان به تبلیغ دین به صورت گسترده و وسیع داریم. پس تا می­توانیم باید در جهت ترویج قرآن و راه و روش و مکتب اسلام و اهلبیت (ع) هزینه کرده و خرج و وقف کنیم.                                                                                                                                                                                                               در سفر تبلیغی به چین رفتم. آن­ها و در آن زمان، حدود سیصد نفر را تربیت کرده بودند که خیلی خوب به زبان ایرانی حرف می­زدند. ما در ایران و حوزه علمیه چند نفر داریم که بتوتنند خوب به زبان چینی سخن گفته و اسلام را تبلیغ کنند.

البته! در انفاق و وقف باید اولویت را به بستگان و فامیل بدهیم. قرآن می­فرماید:

« يَسْئَلُونَكَ ما ذا يُنْفِقُونَ قُلْ ما أَنْفَقْتُمْ مِنْ خَيْرٍ فَلِلْوالِدَيْنِ وَ الْأَقْرَبِينَ ….» ، ( بقره/۲۱۵) ، ( ای پیامبر!) از تو مى‏پرسند چه چيز انفاق كنند؟ بگو: هر مالى كه (مى‏خواهيد) انفاق كنيد، براى پدر و مادر و نزديكان) .

در حديث مى‏خوانيم: «لاصدقة و ذو رحم محتاج» « بحار، ج ۷۷، ص ۵۹» ، ( در صورت نيازمندى بستگان، نوبت صدقه به ديگران نمى‏رسد.). پس در انفاق، رعايت اهمّ و مهمّ، اطلاع كامل و موازين عاطفى مورد نظر است.

خدایا! غفلت‌های ما را ببخش و بیامرز.                     «والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته»

سئوالات مسابقه:

۱- حضرت ابراهیم چگونه به مقام خلیل‌اللهی رسید؟

۱) گذشت همسر

۲) گذشت از فرزند

۳) گذشت از همسر و فرزند

 

 

۲- حضرت یوسف، در برابر درخواست زلیخا چه کرد؟

۱) فرار به سوی درهای بسته

۲) دعا و نیایش با خدا

۳)اطلاع به عزیز مصر

 

۳- بر اساس آیه ۷ سوه محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله، راه دریافت نصرت الهی کدام است؟

۱) یاری محرومان

۲) یاری دین خدا

۳) انجام نماز و روزه

 

۴- در آیه ۱۸۰ سوره آل‌عمران، عذاب سخت چه کسانی مطرح شده است؟

۱) اهل بخل

۲) اهل کبر

۳) اهل فسق

 

۵- بر اساس قرآن، در انفاق، اولویت با چه کسانی است؟

۱) بستگان و نزدیکان

۲) غیر بستگان و نزدیکان

۳) دانشمندان و اهل علم