موضوع: نقش لقمه‌ی حلال و حرام در زندگی تاريخ پخش:۹۹/۰۸/۲۲

  عناوین :

علت خروج آدم و حوّا از باغ بهشتی

رزق بندگان، از سوی خدا

دقت در خوردنی­ها

بسم الله الرحمن الرحیم

الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی

موضوع: آثار لقمه حلال و حرام(۱)

این لقمه حلال و حرام بحثی است که در بسیاری از امور زندگی به خصوص در مسائل خانواده و تعلیم و تربیت و روانشناسی، روانشناسی کودک مطرح است. اما متاسفانه بسیاری، از جمله آموزش و پرورش و دانشگاه­ها و دیگر مراکز مربوطه از آن غافل شده­اند!.

۱- علت خروج آدم و حوّا از باغ بهشتی

خداوند حضرت آدم­(ع) و حوا را خلق و در یک باغ بسیار خوبی آن­ها را جای داد. بعد به آن­ها فرمود:

«وَ كُلا مِنْها رَغَداً حَيْثُ شِئْتُما» ، و هرچه ‌خواهید از این باغ، بخورید. اما ( و استثنائا) : «وَ لا تَقْرَبا هذِهِ الشَّجَرَةَ» (بقره/۳۵) از این درخت، نخورید. پس ببینید اینجا بحث سر لقمه است. بخورید و نخورید مطرح است.

اما آدم و حوا از طرف شیطان وسوسه شده و از همان درختی که نهی شده خوردند. اثر این لقمه نابجا این شد که” خداوند فرمود: از این باغ بیرون بروید. ما هم که از نسل آن­ها هستیم، به تبع آن­ها از آن باغ بیرون شدیم. و به درد سر افتادیم. در صورتی که آنجا تکلیف هم نبود. توصیه و سفارشی از جانب خدا بود که حقش بود آن­ها توجه و عمل می­کردند. چون دنیا جای تکلیف است. مثل اینکه پدر یا مادر به انسان بگوید: مواظب باش سرما نخوری. به قول طلبه‌ها می‌گویند: امر مولوی نبوده بلکه امر ارشادی بوده است.

۲- رزق بندگان، از سوی خدا

همه، (کم فروش‌ها، اختلاس‌گرها و دزدها و..،) توجه داشته باشند که” خداوند به سگ‌های ولگرد و نهنگ در دریا و اقیانوس روزی می­رساند.

مثال: حیوان بزرگی است در دریا. غذا که می­خورد بعد می­آید روی آب و دهانش را باز می‌کند. پرنده‌ای است کوچک اما دو شاخک تیز روی سر دارد گرسنه که می‌شود داخل دهان او رفته و غذاهای اضافی که لای دندان­های این حیوان مانده را می­خورد. و اگر او هوس کند که آن پرنده را ببلعد، آن دو شاخک مانع می­شود.

یعنی؛ خداوند بزرگ و مهربان، رزق و روزی آین پرنده در هوا را لای دندان نهنگ در اقیانوس قرار داده است. قرآن می­فرماید: وَ ما مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ إِلَّا عَلَى اللَّهِ رِزْقُها وَ يَعْلَمُ مُسْتَقَرَّها وَ مُسْتَوْدَعَها كُلٌّ فِي كِتابٍ مُبِينٍ» (هود/۶)

و هيچ جنبنده‏اى در زمين نيست، مگر آنكه روزى او بر خداست و او قرارگاه دائمى و جايگاه موقّت او را مى‏داند. همه در كتاب آشكارى ثبت است.

و در آیه دیگر هم می­فرماید: «… نَحْنُ قَسَمْنا بَيْنَهُمْ‏ مَعِيشَتَهُمْ…» (زخرف/۳۲) ، (ما معيشت آنان را در زندگى دنيا ميانشان تقسيم كرده‏ايم‏.). اما در چند آیه قرآن این جمله تکرار شده است: «…أَكَّالُونَ‏ لِلسُّحْت..‏» (مائده/۴۲) ، (که بعضی،) همواره مال حرام (رشوه و ربا) مى‏خورند.

۳- دقت در خوردنی­ها

در قرآن جمله «کلوا» ، بخورید و «لا تأکلوا» نخورید. تکرار شده است. یعنی در مسئله تغذیه در خوردن بعضی از موارد مجاز و آزاد و از بعضی هم نهی شده­ایم. مثلاً: در مورد خوردنی­های مجاز و حلال می­فرماید:

«كُلُوا مِمَّا فِي الْأَرْضِ حَلالًا طَيِّباً» غذای حلال و طیب بخورید. و در مورد شراب، قمار، ربا و سرقت و امثال آن می­فرماید: «وَ لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّيْطانِ» همراه گام‌های شیطان نروید و او را اطاعت نکنید. یعنی: اگر کسی لقمه حرام بخورد در راه شیطان قرار می‌گیرد.

امیرالمؤمنین علی­(ع) هم می‌فرماید: «لَا تُدْخِلُوا بُطُونَكُمْ‏ لُعَقَ‏ الْحَرَام‏» نهج البلاغه خطبه ۱۵۱، ( لُعق: مقدار کم. مثلاً قاشق،) یعنی؛ از مقدار کم (از لقمه حرام،) هم پرهیز کنید.

مثال: زمانی که یک سوزن هم به توپ بزنیم، باد آن خالی و بازی لغو می‌شود.

۴- آثار غذا به اخلاق و رفتار

قرآن می­فرماید: «وَ الَّذِي خَبُثَ لا يَخْرُجُ إِلَّا نَكِداً..» (اعراف/۵۸) از زمین خبیث ( بد و دارای فضولات،) تیغ می­روید. و از زمین خوب سبزه و درخت و میوه‌.

آثار لقمه حرام؛

الف): رزق و روزی انسان از حلال کم می‌شود. چون روایت داریم رزق هرکسی حلال اندازه‌گیری شده است. اگر دست به حرام بزند خدا سهم او را از حلال کم می‌کند.

ب) : عباداتش،( نه حج نه عمره نه نماز و نه…) قبول نمی­شود.

مثال: آب و یا چای و شربت را در ظرف آلوده و کثیفی ریخته و بخواهی از آن استفاده شود.!

ج): دعا مستجاب نمی‌شود. حدیث داریم، «من اراد أن یستجاب له فلیطیب » کسی که دوست دارد دعایش مستجاب شود، غذایش را طیب،(پاک و حلال،) کند.

د): انسان در خوار و ذلیل و در آخرت گرفتار عذاب می­شود. مثلاً: کسانی که اختلاس می‌کنند و در تلویزیون آنها را نشان می‌دهند، خودش خوار فراری و زندانی و اعدام و تمام فامیلش خجالت زده می­شوند.

ه): لقمه حرام سر چشمه همه گناهان است. امیرالمؤمنین علی­(ع) به کمیل فرمود:

«إِنَّ اللِّسَانَ يَنْزَحُ مِنَ‏ الْقَلْبِ‏ وَ الْقَلْبُ يَقُومُ بِالْغِذَاءِ فَانْظُرْ فِيمَا تُغَذِّي قَلْبَكَ وَ جِسْمَكَ» ای کمیل، زبانت هرچه می‌گوید بر اثر قلبت است. و چیزهایی که از قلبت صادر می‌شود، بخاطر غذایی است که می‌خوری.).

پس نوع غذا در روح اثر دارد و روح هم در بیان اثر دارد. همه به هم وصل است. حقیقتاً حال که روزی ما از جانب خداوند تضمین شده برای چه حرص بزنیم؟.

سؤال: اینکه بعضی می‌گویند: نظام اقتصادی که فاسد است دزد هم پیدا می‌شود، صحیح است؟.

جواب: نه، مواردی برای خاطر فقر است. که هم دولت و مردم مسئول هستند.

بعضی هم خلافکاری­های خود را توجیه و خوب جلوه می­دهند: «زُيِّنَ‏ لِلْمُسْرِفِينَ‏ ما كانُوا يَعْمَلُونَ» (یونس/۱۲) ، ( اين‏گونه براى اسرافكاران، عملكردشان زيبا جلوه مى‏كند.).

یعنی؛ اسراف کاریهایش برایش جلوه می­کند و زیبا می­بیند. در مهمانی به خانم می­گویی: زیاد غذا پخته­ای! اسراف می­شود. می‌گوید: باید آبروداری کرد.

یا در مراسم و سالن­هایی با کفش روی فرش می‌روند. خانه خودمان هم باشد چنین کاری می­کنیم؟.

۵- انواع رزق مادی و معنوی

رزق فقط خوراک و پوشاک و مسکن نیست. هر چه انسان از آن بهره عقلایی، خدایی و دینی، روحی و معنوی هم می­برد، رزق است. لذا در دعا داریم: «اللهم ارزقنی قلباً خاشعا» خدایا! به من دلی نرم و: « لساناً ذاکرا» و لسانی ذاکر(وبه یاد خودت،) و «علماً نافعا» علمی مفید عطا فرما. و: «اللهم ارزقنی حج بیتک الحرام» خدایا! حج را روزیم فرما. آبرو ، علم و تقوا هم رزق است. و رازق ما خدای حکیم است. او روزی بچه در شکم مادر را هم روزی می­دهد.

ما دو رقم روزی داریم؛

الف): یک رقم که ما باید سراغش برویم. قرآن می­فرماید: «فَامْشُوا فِي مَناكِبِها وَ كُلُوا مِنْ رِزْقِهِ وَ إِلَيْهِ النُّشُورُ» (ملک/۱۵) ، ( زمين را براى شما رام قرار داديم، پس از پشت آن بالا رويد و از رزق آن بخوريد.).

ب) : یک رزق هم نیاز به تلاش ما ندارد. مثل قلب، کلیه، کبد و ریه و… به عنایت و لطف خداوند کار می‌کنند. استعداد و حافظه و ابتکار رزق ما است. حافظه رزق است.

۶- عمل صالح، در گرو لقمه‌ی حلال

قرآن می­فرماید: «…كُلُوا مِنَ‏ الطَّيِّباتِ‏ وَ اعْمَلُوا صالِحاً..» (مؤمنون/۵۱) ،( از نعمت‏هاى پاكيزه‏اى كه به شما روزى داده‏ايم بخوريد و عمل صالح به جاى آوريد. ).

و در جای دیگر می­فرماید: «کلوا و لا تَطْغَوْا» (طه/۸۱) بخورید. اما طغیان نکنید. و: «کلوا و لا تسرفوا» بخورید و اسراف نکنید.

مال حرام روز قیامت جلوی چشم انسان مجسم می‌شود؛« …وَجَدُوا ما عَمِلُوا حاضِراً…» (کهف/۴۹) ، ( و آنچه انجام داده‏اند (مقابل خود) حاضر مى‏يابند.).

خدایا رزق ما را حلال قرار بده و همه ما را از انواع حرامخواری ها حفظ بفرما.

«والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته»

 

   سئوالات مسابقه :

۱- فرمان خداوند به آدم و حوّا در باغ بهشتی چه بود؟

۱) خوردن از انواع نعمت‌ها

۲) نخوردن از میوه‌ای خاص

۳) هر دو مورد

۲- آیه ۳۲ سوره زخرف به چه امری تأکید دارد؟

۱) تقسیم رزق مردم

۲) تقسیم حلال و حرام

۳) تلاش برای کسب رزق

۳- آیه ۴۲ سوره مائده به کدام ویژگی دوزخیان اشاره دارد؟

۱) ترک نماز

۲) حرام‌خواری

۳) شراب‌خواری

۴- بر اساس روایات، لقمه حرام چه اثری در زندگی انسان دارد؟

۱) عدم استجابت دعا

۲) عدم پذیرش اعمال

۳) هر دو مورد

۵- در قرآن، پاداش بهشت برای چه کسانی تضمین شده است؟

۱) انجام عمل صالح در دنیا

۲) آوردن عمل صالح به آخرت

۳) ترک گناه در دنیا