موضوع: توصیه اسلام به وقف  تاريخ پخش: ۹۹/۱۰/۰۴

اعوذ بالله من الشیطان الرجیم، بسم الله الرحمن الرحیم

الحمدلله رب العالمین بعدد ما أحاط به علمه، الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی

 

 

 متن خلاصه شده :

موضوع: توصیه اسلام به وقف  تاريخ پخش: ۹۹/۱۰/۰۴

 عناوین :

• رنگ الهی و برکات.

• وقف و خدمت ماندگار

• وقف و ایجاد محبوبیّت

• وقف، کوثر

•  یا تکاثر

• وقف و نور در قیامت

• وقف، تبدیل فانی به باقی

۱– رنگ الهی و برکات.

« وقف»  رنگ الهی دادن به دارایی و سرمایه و راه و وسیله ماندگاری و استمرار خیر و برکات انسان و اموال و امکانات اوست. چگونه انسان می‌تواند ابعاد زندگی خود را با برکت کند؟. اگر ما کارهای  خود را رنگ الهی بدهیم، مبارک می‌شویم. خداوند در قرآن درباره ترسیم و آثار برکت به درختی پر بار مَثَل زده و می­فرماید:

 

« … كَلِمَةً طَيِّبَةً كَشَجَرَةٍ طَيِّبَةٍ أَصْلُها ثابِتٌ وَ فَرْعُها فِي السَّماءِ …» ،  (ابراهیم/۳۴) ، ( كلمة طيّبه (سخن وايمان) پاك همانند درختى پاك است كه ريشه‏اش ثابت و شاخه‏اش در آسمان است.).

آری! «شجره‏ى طيّبه» و درختِ پاك، آثارى دارد، مانند: رشد داشتن، پرميوه بودن، سايه‏دار و پايدار بودن، در همه وقت ثمر دادن. انسان موحّد نيز هرگز راكد نيست و آثار ايمان و کارهای نیک و خوبش دائماً در گفتار و اعمالش آشكار است. اعتقادش دايمى است نه موسمى و همواره ديگران را به ايمان و معروف دعوت مى‏كند.

در شهری دیدم حتی درختانِ خیابان­ها هم به جای درختان تزئینی از درختان میوه بود. چه زیبا و با برکت است این نوع از کارهای خیر و خداپسندانه. این نوع از کارها هم مبارک است.

خداوند به حضرت موسی­(ع) فرمود: «وَ ما تِلْكَ بِيَمِينِكَ» (طه/۱۷) ، در دستت چیست؟. گفت: «هِيَ عَصايَ» عصای من است. (اما خیلی با برکت است!) یکی آنکه به این عصا «أَتَوَكَّؤُا عَلَيْها»  تکیه هم می‌دهم. «وَ أَهُشُّ بِها عَلى‏ غَنَمِي» ، برای گوسفندان برگ‌های خشک درختان را با آن به زمین می‌ریزم. «وَ لِيَ فِيها مَآرِبُ أُخْرى‏» ، ( برکات دیگری هم دارد،) و کارهای دیگری را هم با آن انجام می­دهم.

مثال دیگر؛ چفیه بسیجی‌ها در ایام جنگ تحمیلی و جبهه، آرم رزم و انقلابی بودن بود، به عنوان حوله، سفره، دستگیره، سجاده برای نماز، وووو استفاده می­کردند.این یک تکیه پارچه به ظاهر ارزشی نداشت اما مبارک بود، نفعِ زیادی داشت.

البته! منشأ خیر و برکت خودِ خداوند استو ما هم وسیله رساندن برکات الهی به خلق خدا هستیم. قرآن می­فرماید:

« تَبارَكَ الَّذِي بِيَدِهِ الْمُلْكُ … » ، ( مايه خير و بركت و بلند مرتبه است آن (خدايى) كه فرمانروايى به دست اوست.).‏

۲- وقف و خدمت ماندگار

همه ما مشاهده کرده و دیدیم حتی در تنگنا و مشکلاتی مثلِ ویروس کرونا، مردم در زمانی که خود درگیر مشکلات بودند اما « شجره طیبه»  و مایه برکت و مبارکی شدند و در مسجدها، حسینیه­ها و اجتماعات، دنبال کمک­ به آسیب دیدگان از این شرائط بودند. و چه خدمات گسترده و بزرگی انجام شد.

 

آری! کمک­ها و صدقات و زکات است که انسان را از آلودگی­ها و گناهان پاک می‌کند. خداوند در قرآن به پیامبر­اکرم (ص) می­فرماید: از مردم زکات بگیر. اگر زکات گرفتی؛ «تُطَهِّرُهُم» (توبه، ۱۰۳)، آن­ها را ‌پاک می­کنی. 

بله! صفتِ بخل و حرص، یک نوع بیماری است و در وجود انسانی هر فرد و جامعه، آلودگی­هایی ایجاد می­کند که مسری است وروی دیگران هم اثر میگذارد. . اما بخشش، پرداخت حقوق واجب، زکات و صدقات این روحیه­های بد و بیماری­های اخراقی و پلیدی­ها را از بین می­برد.

وقف هم دارای این نوع از برکات است. انسان گاهی با «وقف» می‌تواند برای قرن­ها بعد از خودش منشأ برکاتی باشد. چون گذشت از پول و مال و امکانات مایه خیر و برکات است.

۳- وقف و ایجاد محبوبیّت

« وقف» یعنی؛ نوع دوستی. و این وقف کردن، انسان را محبوب می‌کند. قرآن می­فرماید: «إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ سَيَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمنُ‏ وُدًّا») ، ( إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ سَيَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمنُ وُدًّا » ، (مریم/۹۶) ، ( همانا كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام داده‏اند به زودى خداى رحمان براى آنان محبّتى (در دلها) قرار مى‏دهد.).

بارها ديده‏ايم كه هرگاه انسان‏هاى با ايمان و صالح از دنيا مى‏روند، حتّى افراد لاابالى و فاسق هم در غم فرو مى‏روند و ناخودآگاه به عزا مى‏نشينند و اشك مى‏ريزند و يادش را گرامى داشته، قبرش را زيارت مى‏كنند و يا خاطراتش براى ديگران بازگو مى‏كنند. همه اينها به خاطر فطرت پاك وكمال‏دوستى و نوع­دوستی انسان است.

آری! چون وعده خدا ؛ « سَيَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمنُ وُدًّا» ، بر حق  و یقینی است. و «وَ لَنْ يُخْلِفَ‏ اللَّهُ‏ وَعْدَهُ» (حج/۴۷) ، خداوند (هم) خلاف وعده­اش عمل نمی­کند. اگر دیدیم که محبوبیّت ما در جامعه کم شده است، حتماً ایمان و انجام کارهای نیک و نوع دوستیِ ما کمرنگ شده است. یا عمل ما و یا فکر ما کج شده است.

۴- وقف، کوثر یا تکاثر

دو کلمه و واژه در قرآن آمده است. یکی « کوثر» ؛ «إِنَّا أَعْطَيْناكَ الْكَوْثَر» ، ( همانا ما به تو خير كثير عطا كرديم.) .‏ و یکی « تکاثر» ؛ «أَلْهاكُمُ التَّكاثُر» ، (تکاثر/۱) ، ( فزون طلبى (و تفاخر) شما را سرگرم كرد.) .

 

به پیامبر اکرم (ص) می‌­فرماید: ما به تو کوثر دادیم. « کوثر» یعنی؛ خیر زیاد. اما در سوره دیگر، « تکاثر» ، از افزون طلبی و فخرفروشی انتقاد فرموده است. مثلاً: پدر و مادر من، همسر و فرزند، خانه و ماشین و جهازیه و عروسی من، چه و چه.

در تاریخ نزول همین سوره « تکاثر» آمده که افرادی حتی به زیاد بودن نفرات، فرزندانِ در رحمِ مادران و قبرهای درگذشتگانشان هم بر دیگران افتخار می­کردند که ؛ «نَحْنُ أَكْثَرُ أَمْوالًا وَ أَوْلاداً» (سبأ/۳۵) ، ( اولاد و اموال ما بیشتر است.). خداوند از این روحیه و کار انتقاد می­فرماید.

آری! « وقف» ، ایجاد خیر زیاد  و کثیر است.

۵- وقف و نور در قیامت

از آیات قرآن استفاده می­شود که؛ کسانی که در دنیا اهل خیر و برکت و کارهای نیک هستند در قیامت دارای جایگاه و نورانیّتی خواهند بود. اهل دوزخ آن­ها را می­بینند و تقاضا می­کنند که از آن نورانیّت و جایگاه برخوردار شوند؛

«انْظُرُونا نَقْتَبِسْ‏ مِنْ نُورِكُمْ» ، ( درنگى كنيد تا از نور شما پرتوى برگيريم.). به آنان ­گفته می­شود که؛ «قِيلَ ارْجِعُوا وَراءَكُمْ فَالْتَمِسُوا نُوراً» ، (حدید/۱۳) ، (به عقب برگرديد و (از دنيا) نورى بجوييد.). که زهی خیال باطل که امکان ندارد انسان به دنیا برگشته و با اعمال صالح و نیک نورانیّت الهی کسب نماید.

در قرآن جملاتی داریم مثلِ اینکه می‌­فرماید: «وَ الْباقِياتُ‏ الصَّالِحات‏» ، (کهف/۴۶) ، یعنی؛  کارهای صالح و نیکی که ( آثار نیکش حتی تا قیامت،) باقی می­ماند. مثل، نماز، روزه، صدقه، وقف ووو آثارش ماندگار است. پس « باقیات­الصالحات» بهتر از مال و فرزند است.

۶- وقف، تبدیل فانی به باقی

از آیات قرآن می­فهمیم که بعضی­ها در قیامت حسرت خواهند خورد که؛ « ما أَغْنى‏ عَنِّي‏ مالِيَهْ * هَلَكَ عَنِّي سُلْطانِيَه‏» (حاقه/۲۸و۲۹) ،        ( دارائى من رفع نيازى از من نكرد. قدرتم از دستم برفت.). بعد می­گوید: «يا لَيْتَنِي‏ قَدَّمْتُ‏ لِحَياتِي‏» (فجر/۲۴) ای کاش برای امروز ( روز قیامتم) چیزی ذخیره کرده بودم.

 

 

و چون مرگ به سراغش می­آید، می­گوید: «قالَ رَبِّ ارْجِعُونِ * لَعَلِّي أَعْمَلُ صالِحا» (مؤمنون/۱۰۰). ، ( پروردگارا! مرا بازگردان. شايد در آنچه از خود به جاى گذاشته‏ام (از مال و ثروت و …)، كار نيكى انجام دهم‏.) . امروز دستم خالی است. یعنی؛ ما در دنیا خیال می‌کردیم زنده هستیم. زندگی واقعی و ابدی این است.

خدایا! ما را اهل خسارت و حسرت قرار مده.                           «والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته»

 

 سئوالات مسابقه :

۱- بر اساس آیه اول سوره ملک، منشأ برکت چه کسی است؟

۱) خداوند متعال

۲) پیامبر بزرگوار

۳) قرآن کریم

 

 

۲- آیه ۱۰۳ سوره توبه، چه چیزی را عامل تطهیر و پاک‌شدن انسان معرفی می‌کند؟

۱) توبه از گناهان

۲) پرداخت صدقه و زکات

۳) زیارت خانه خدا

 

۳- خداوند، چه کاری را عامل محبوبیّت نزد مردم قرار داده است؟

۱) ایمان واقعی

۲) عمل صالح

۳) ایمان و عمل صالح

 

۴- قرآن در سوره تکاثر از چه امری مذمّت می‌کند؟

۱) کسب مال دنیا

۲) فخرفروشی به اموال

۳) زیادبودن اموال

 

 ۵- در آیه ۴۶ سوره کهف، چه چیزی برتر از اموال و فرزندان شمرده شده است؟

۱) کسب علم و ثروت

۲) انجام کار نیک

۳) باقیات الصالحات